خداشناسی از راه تفکر در جلوه های آفرینش

خداشناسی از راه تفکر در جلوه های آفرینش

جهان آفرینش مجموعه ای از شگفتی هاست و وقتی این شگفتی ها را می نگریم, عظمت خداوند را در جان خویش احساس کرده و هرچه را جز او, کوچک و حقیر می شماریم.

جهان آفرینش مجموعه ای از شگفتی هاست و وقتی این شگفتی ها را می نگریم، عظمت خداوند را در جان خویش احساس کرده و هرچه را جز او، کوچک و حقیر می شماریم.

نگاه پویا و پرسشگر به هستی و طبیعت، تلنگری است تا حقیقت جاودان را دریابیم؛ جهان آفرینش و نقش های بدیع و طرحهای زیبا و دل انگیز آن، کتاب فوق العاده بزرگی است که هر کلمه اش، دلیلی روشن بر وجود آفریدگار جهان است؛ جهان هستی بهترین و زیباترین کلاس خداشناسی و زبان گویای علم و قدرت و تدبیر الهی است.

در این نوشتار قصد آن داریم با بیان گوشه ای از عظمت خلقت و تدبیر و قدرت الهی بهترین و زیباترین کلاس خداشناسی را دایر کنیم.

● تفکر در نظام آفرینش

آیات متعددی از قرآن کریم از انسانها دعوت کرده تا به تفکر و بررسی در نظام هستی بپردازند در این کتاب الهی، حدود ۷۵۰ آیه در زمینه خداشناسی از راه توجه به پدیده های طبیعی به چشم می خورد؛ در این آیات خداوند متعال از پدیده های طبیعی به عنوان آیه و نشانه های الهی یاد می کند و هدف قرآن از دعوت به تفکر در هستی، رساندن بشر به حقیقتی بزرگ است.

بلال موذن پیامبر می گوید:

«شبی که آیات ۱۹۰ تا ۱۹۵ سوره آل عمران بر پیامبر گرامی اسلام (ص) نازل شد،ایشان تا سپیده دم به مناجات ایستاده بود و می گریست یادم می آید که سحرگاه وقتی برای نماز صبح به خدمت آن حضرت رفتم، چشمان اشک آلود ایشان را دیدم و تعجب کردم سپس به ایشان عرض کردم: یا رسول الله چرا گریه می کنی درحالی که مشمول عنایات خداوند هستی؟

حضرت در جواب من فرمود: «در شبی که گذشت، خداوند آیات تکان دهنده ای را بر من نازل کرد ای بلال، وای به حال کسی که این آیات را بخواند و در آنها اندیشه نکند.

سپس رسول گرامی اسلام حضرت محمد (ص) با صدای دلنشین خود این آیات را قرائت فرمود:

«مسلما در آفرینش آسمانها و زمین و آمد و شد شب و روز، نشانه های (روشنی) برای صاحبان خرد و عقل است، همانها که خدا را در حال ایستادن و نشستن و آنگاه که بر پهلو خوابیده اند یاد می کنند و در اسرار آفرینش آسمانها و زمین می اندیشند و می گویند بار الها این را بیهوده نیافریده ای، تو پاک و منزهی، ما را از عذاب آتش نگه دار.»

هرچه آگاهی انسان، به رموز هستی بیشتر شود، به همان نسبت معرفت او به آفریدگار جهان کاملتر خواهد شد. لذا در ادامه به برخی از جلوه های آفرینش که به ما درس خداشناسی می دهد، اشاره می کنیم:

▪ شگفتی های آسمان

بشر با استفاده از تجهیزات نجومی تاکنون کهکشانهای بسیاری را در پهنای آسمان یافته است که هرکدام مشتمل بر میلیونها ستاره اند برای بیان عظمت این کهکشانها باید گفت خورشید به همراه ۹ سیاره ای که به دور آن در گردشند، منظومه شمسی را تشکیل می دهند و این منظومه تنها بخش کوچکی از کهکشان راه شیری است کهکشان راه شیری با حدود یکصد و پنجاه میلیارد ستاره، یکی از میلیونها کهکشانی است که در آسمانها وجود دارند.

آسمان شگفت انگیزی که بر فراز ما برافراشته شده است و شبها هزاران ستاره در آن می درخشند، دل انسان را متوجه آفریدگار جهان می کند؛ اگر بدانیم که برخی از ستارگان، همین نقطه های کوچک نورانی در آسمان میلیونها مرتبه از زمین بزرگتر هستند، بیشتر به عظمت خداوند پی می بریم.

ماه و خورشید

حضرت علی (ع) در کتاب نهج البلاغه در مورد آفرینش خورشید و ماه می فرماید:

« (خداوند) آسمان را با ستارگان زینت داد و در آنها چراغ نورافشان خورشید و ماه درخشان را به جریان انداخت و خورشید را که روشنایی دهنده است ، علامت روز قرار داد و ماه را نشانه شب. پس آنها را در راههایی که مسیرشان است، روانه ساخت و حرکتشان را در راههایی که باید سیر کنند، تعیین نمود.»

در سوره شمس به این دو پدیده عظیم خلقت، سوگند یاد شده است؛ در این سوره می خوانیم: « سوگند به خورشید و تابش آن و قسم به ماه که از پس خورشید روان است.»

و در سوره یس آیات ۳۸ و ۳۹ می خوانیم:

« و خورشید نیز برای آنها آیتی است که پیوسته به سوی قرارگاهش در حرکت است این تقدیر خداوند دانا و قادر است و برای ماه منزلگاههایی قرار دادیم (و هنگامی که این منازل را طی کرد) سرانجام به صورت شاخه کهنه (قوسی شکل و زرد رنگ) خرما درمی آید.»

ماه و خورشید همه مسخر فرمان خداوند و خدمتگزار انسان و موجودات زنده هستند؛ نور می تابانند؛ جهان را روشن می کنند؛ بستر موجودات را گرم و آنها را پرورش می دهند و خلاصه منشاء بسیاری از برکات و نعمتها هستند آنها تا زمانی مشخص و در مسیری معین حرکت می کنند اما این حرکت و گردش بیهوده و بدون هدف نیست، تا انسان با تدبر و تفکر در هستی، قدرت لایزال و حکمت بی پایان آفریدگار را به روشنی درک کند و پیشانی بندگی بر آستان او نهد.

▪ زیبایی و ظرافت طبیعت

زیبائیها و ظرافتهایی که در آفرینش به کار رفته، توصیف کردنی نیست؛ مناظر طبیعت چنان چشمگیر و زیباست که هیچ نقاش و صورتگر چیره دستی نمی تواند به آن زیبایی و ظرافت، منظره ای را ترسیم کند؛ منظره کوهها، دریاها و رودها و جنگل های انبوه و زیبا بسیار شورانگیز است که همه دلها شیفته آن می شود گلها مظهر زیبایی هستند و در میدان شگفتی گویی با یکدیگر مسابقه می دهند وقتی انسان این همه زیبایی را در طبیعت می نگرد، به قدرت و لطف خداوند در آفرینش پی می برد.

▪ چهره انسان

اگر انسان به چهره خود دقت کنید، می بیند که اجزای آن چقدر متناسب و موزون در کنار یکدیگر قرار گرفته اند براستی اگر صورت انسان به گونه ای دیگر بود، چقدر ناهماهنگ و زشت جلوه می کرد.

گردش حساب شده ماه، زمین و خورشید

میلیونها سال است که کره زمین به دور خورشید و ماه به دور زمین گردش می کنند و این گردش، به قدری حساب شده و دقیق است که حتی لحظه ای چه به لحاظ مکانی و یا زمانی تزلزلی در آن رخ نمی دهد زمین در مداری بیضی شکل که شعاع متوسط آن ۱۵۰ میلیون کیلومتر است، به دور خورشید می گردد این گردش یک سال طول می کشد زمین همزمان با گردش به دور خورشید، حرکت دیگری نیز دارد و آن اینکه در طول شبانه روز، با سرعت ۱۶۸۰ کیلومتر در ساعت یک دور به دور خود می گردد اما ما بر روی این کره خاکی از چنان آرامشی برخورداریم که حتی لحظه ای این حرکت عظیم را احساس نمی کنیم.

▪ هوای که از آن تنفس می کنیم

۲۱درصد هوای اطراف زمین اکسیژن است که اگر اکسیژن موجود در هوا به جای این مقدار، ۵۰ درصد بود، تمام مواد سوختنی این عالم آتش می گرفت و اگر کمتر از این بود، ادامه حیات با مشکل مواجه می شد.

غلظت هوای جو زمین به اندازه ای است که اشعه خورشید را تا میزانی که برای رشد و نمو نباتات و حیات انسان لازم است، به ظرافت از خود عبور می دهد و سایر مواد مضر را در همان فضا نابود می کند.

▪ جو زمین

▪ نیروی جاذبه زمین